اشاره: در روزهای اخیر باز هوای تهران چنان شده که مدرسهها تعطیل شده و آلودگی راه بر تنفس درست و تماشا دشوار کرده است. از این روی بیمناسبت نیست که پای سخن پیر فرزانهای بنشینیم که از تهران کهن خاطرههای بسیار دارد. استاد انوار به سال ۱۳۰۳ در خاندانی اهل علم زاده شد. در کنار تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی را در دو رشته حقوق و ریاضی دنبال کرد. تسلط به زبانهای فارسی، انگلیسی، فرانسه و عربی سبب شد تا حوزههای اندیشگی را عمیقا واکاوی کند. وی به مدت ۲۳ سال تصدی ریاست بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران و ۱۲ سال تحقیق و تالیف در مؤسسه لغتنامه دهخدا را به عهده داشتهاند. از جمله آثار اوست: شرح و ترجمه ۲۲ جلدی کتاب شفای بوعلی، شرح و تعلیقه و گاه ترجمه کتابهایی همچون: اساسالاقتباس خواجه نصیر، منطقالملخص فخر رازی، درهالتاج قطبالدین شیرازی، منصفات باباافضل کاشی نوشآبادی، فرائدالاصول شیخ انصاری، جوامع علم موسیقی ابنسینا، متافیزیک ارسطو، ترجمه مقالاتی از برگسون و هایدگر، تالیف ۱۰ جلدی فهرست نسخ خطی کتابخانه ملی، شرح کامل دیوان خاقانی، تألیف کتاب تهران قدیم، تالیف کتاب باغهای تهران و… این گفتگو به همت آقایان کاوه خورابه و مهرداد بهمنی صورت گرفته و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی متن کاملش را به چاپ رسانیده است.
******
لطفا برای ما از تاریخ و تحولاتی که بر تهران رفته سخن بگویید.
ابتدا باید عرض کنم در گذشته این شهر را با طا مینوشتند (طهران)؛ ولی امروز آن را با تای منقوط مینویسند: «تهران». شیخ محمدخان قزوینی در یادداشتهای خود میگوید کتابت «طهران» با طای مؤلف بیاشکال است؛ زیرا با این حرف امکنهای داشتهایم چون «طالش» و «طالقان»، و نگارش طهران با چنین طایی، با قیاس با آنها، موجب اشکال نیست. کسروی در «کاروند» میگوید چون تهران ناحیتی گرمسیری است و «ته» و «تب» و «تاب» دال بر «گرمی» است، لذا کلمه «ته» موجود در «تهران» شناسایندة گرمی این محل است؛ لذا آن باید با تای منقوط نوشته شود تا گرمسیر بودن آن را برساند و اسامی چون «تهرام» و «گهرام» و «جهرم» و «جهران» همگی بر نقاط گرمسیری دلالت دارند. به عکس «شمیران» و «شمیرم» و «سمیرم» و «سمران» اسامی نقاط سردسیری است؛ زیرا پیشوند «سم» و «شم» دلالت بر خنکی و سردی دارد و بدین ترتیب «تهران» قشلاقبودن و «شمیران» ییلاقبودن این دو ناحیه را میرساند.
كت...برچسب : نویسنده : kota بازدید : 225